در شروع هزاره سوم که آن را قرن دانش و فن‌آوری اطلاعات نامیده اند بسیاری از امور زندگی بشر دست‌خوش دگرگونی‌های بنیادین شده است. فن‌آوری اطلاعات، شیوه‌ی کار افراد، سازمان‌ها و حتی دولت‌ها را دگرگون کرده است و امور اقتصادی، اجتماعی و حتی طرز تفکر مردم را هم مورد تغییر اساسی قرار داده است.ـ

آموزش، بهداشت، صنعت و تولید، همچنین تجارت، بانک‌داری، خدمات و حتی نحوه‌ی گذراندن اوقات فراغت و سرگرمی‌ها نیز همگی تحت تأثیر آثار و تغییرهای این فن‌آوری قرار گرفته اند که، امروزه در جامعه‌ی ما با واژه‌هایی هم‌چون دولت الکترونیکی، آموزش الکترونیکی و……..معرفی می‌شوند.ـ

سرعت نو‌آوری در زمینه‌ی فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات آن‌چنان حیرت‌آور است که، منتظر هیچ‌کس و هیچ نهادی نخواهد ماند، تا زمان بسیار زیادی صرف تعریف و تمجید از این فن‌آوری کنند. امروزه مردم شاهد پدیده‌هایی هستند که، تنها در خیال خود آن‌ها را تصور می‌کردند. از آن‌جا که تغییر فرایندی پایان ناپذیر است تنها یم راه چاره پیش روی سازمان‌های خواهان موفقیت، باقی مانده و آن این است که، سرعت یادگیری و تحول سازمان را از سرعت تغییرهای محیط پیرامون بیشتر سازند.ـ

در ادامه سعی خواهیم کرد نقش و اهمیت آموزش، به خصوص آموزش الکترونکی را در سازمان‌ها در قرن بیست‌ویکم توضیح دهیم.ـ

اهمیت آموزش در قرن بیست‌ویکم

«ورمن»، بیان می‌دارد: اطلاعات داده شده در نسخه‌ای از روزنامه‌ی نیویورک تایمز، بیش از کل اطلاعاتی اس که انسان قرن هفدهمی در انگلیس بطور متوسط در مدت عمرش بدست می‌آورد.ـ

بنابر آمار موسسه‌ی تحقیقاتی ان ای سی، حجم اطلاعات بر روی اینترنت در مدت ۶ سال به سه میلیارد صفحه رسیده است. مطالعه‌ی این جریان نشان می دهد که اطلاعات بشر، آنچه تنها بر روی وب گسترش یافته، هر ۱۸ ماه دو برابر شده است و باید به جرأت گفت: هر ۱۸ ماه، نیمی از اطلاعات ۱۸ ماه قبل به دلیل ورود اطلاعات جدید، قابل بهره‌برداری نبوده و به اصطلاح سوخته شده اند. با پیش رفتن به سوی جامعه اطلاعاتی به سرعت شاهد افزایش اطلاعات و محتوا در محیط الکترونیکی می باشیم. بنابراین به دلیل ارتباط متقابل افراد، گروه‌ها، سازمان‌ها، مؤسسه‌ها و جوامع که از تغییر در فن‌آوری ناشی شده است و همچنین افزایش حیرت انگیز حجم دانش بشری به لحاظ گسترش فن‌آوری های اطلاعاتی، محیط پهناورتر و پیچیده تر شده است و تنها تعادلی که ممکن است در این محیط متلاطم به دست آورد پویایی است. پویایی به این معنی که باید بیاموزیم خود را نسبت به تغییراتی که به هر دلیل رخ می‌دهند، با سرعت و تأثیر بیشتر سازگار کنیم و یا فراتر از آن،‌ چون مهار تغییر نسبت به سازگاری با آن برتری دارد، به مراقبت مدیریت آن بپردازیم، اما برای تحت نظر گرفتن و مدیریت تغییرها و ایجاد  پویایی، نیازمند داشتن ظرفیت های بالا هستیم و بهترین راه افزایش ظرفیت، آموزش است. اما نه آموزش به شکل رایج که صرفا مقطعی و مدرک گراست، بلکه، آموزش مستمر و عملکرا. به عبارت دیگر در این عصر،‌کلاس درس، خودزندگی است و آموزش هم دایمی است. به جرأت می‌شود گفت در این قرن، آموزش به خلاف گذشته، مدت زمان کوتاهی ارزش و اعتبار دارد، و افراد اگر نخواهند به مرور زمان آموزش‌های جدید علم و تخصص مورد نظرشان را فرا گیرند. به دلیل گسترش و حجم بالای اطلاعات دانش جدید، پس از مدت اندکی، مدرک آنان ارزش خود را از دست خواهد داد و برای این افراد صرفا یک برگه به نام مدرک باقی خواهد ماند. بنابراین بهترین شیوه‌ی آموزش، آموزش مستمر و دایمی است که، هر سازمانی برای حفظ و بقای خود در عرصه ی رقابت باید از این شیوه استفاده کند.ـ

امروزه مفهوم سرمایه تغییر کرده است و بجای تجهیزات و ساختمان، اطلاعات و نیروی انسانی به مثابه عامل‌های زمینه ساز توسعه و پیشرفت، مطرح می شوندو ارزش‌ دارایی شرکت مایکروسافت در بورس بیش از ۵۰۰ میلیارد دلار برآورد شده است در حالیکه ارزش ساختمان و تجهیزات آن کمتر از ۱۰ میلیارد دلار است. دارایی‌هایی سرنوشت سازی که ارزشی معادل ۴۹۰ میلیارد دلار بدست آورده اند عبارت اند از سرمایه های دانایی، فکری، اطلاعات، مالکیت معنوی، خوشنامی جهانی و…. که همگی در گرو تجربه و تفکر کارمندان شرکت است که بدون آموزش مستمر و مداوم میسر نمی شود.ـ

مدیر عامل کرانسیلر، رابرت راتیون می گوید: دارایی ارزشمندی که برای ما مزیت رقابتی ایجاد می کند کارکنان ما هستند. وی خطاب به مدیران قرن بیست و یکم گوشزد می کند اینکه کارمندان را توانمند سازید و آموزش دهید چیزی است که شما را از دیگران متمایز می کند و سبب پیشتازی شما در صحنه ی رقابت می شود. در کشور توسعه یافته ای چون ایالات متحده آمریکا سالیانه ۸۵۰ میلیارد دلار فقط صرف بخش آموزش می شود. به عبارت دیگر بخش آموزش و یادگیری دومین بخش بزرگ اقتصاد آمریکا با سهمی ۹ درصدی از کل شاخص تولید ناخالص داخلی این کشور است. در سازمان ها و شرکت ها نقش و اهمیت آموزش کارکنان، به خوبی روشن شده است و حضور بیش از پیش پست های سازمانی، نظیر مدیران ارشد یادگیری و مدیران ارشد دانش که امروزه سرپرست واحد های آموزش را در سازمان ها به عهده دارند، خود نشان از اهمیت آموزش در سازمان هاست.ـ

اهمیت استفاده از آموزش الکترونیکی

واقعیت آن است که، به اشتراک گذاشتن و انتقال دانش و آموزش مستمر در بسیاری از شرکت های دنیا، موجب افزایش رقابت‌پذیری و موفقیت آنها شده است. اما بکارگیری روزافزون فن‌آوری‌های جدید و افزایش حجم اطلاعات و در نتیجه نیاز به آموزش مستمر و به تبع آن هزینه‌ی بیشتر و نیز نیاز مبرم شرکت ها به آموزش های روز‌آمد، بسیاری از شرکت ها بخصوص شرکت های بزرگ تولیدی و خدماتی را که معمولا به صورت غیر متمرکز کار می کنند ، بر آن داشت که به سمت راهکارهای آموزش الکترونیکی  روی آورند. برای نمونه بسیاری از شرکت‌های کانادایی معتقد اند، داشتن کارمندانی با مهارت‌های روزآمد برای رقابت آنها در اقتصاد داخلی و جهانی لازم است، اما یک آمار گیری از این شرکت ها نشان می دهد که، چون بسیاری از شرکت های کانادایی وقت، سرمایه و دانش لازم را برای برخورداری کارمندان شان از دانش روز ندارند، به طور متوسط تنها ۱۹ درصد از نیروی کار کانادا در دوره‌های آموزشی شرکت می کنند. به همین دلیل این کشور قصد دارد از آموزش الکترونیکی مانند راهکاری برای حل این مشکل استفاده کند. لذا آموزش الکترونیکی، که یکی، از دستاوردهای فن‌آوری نوین است، برای تحقق یادگیری مستمر و رهایی از محدودیت های زمانی و مکانی شکل گرفته، از بسیاری از جنبه‌ها حایز اهمیت است که در ادامه به ذکر تعریف‌های مزایا و بحث های این آموزش نوین خواهیم پرداخت.ـ

تعریف آموزش الکترونیکی E-learning

آموزش الکترونیکی در سطح کلان به سه جزء، فن‌آوری، مطالب یا محتوای درسی و خدمات تقسیم می شوند.ـ

فن‌آوری هسته‌ی اصلی، آموزش الکترونیکی است. محتویات درسی دومین بخش است که، ممکن است مهم‌تر نیز باشد. مطالب درسی خود به خود به تنهایی می تواند مهم‌ترین عامل موفقیت یک روش آموزشی الکترونیکی باشد. خدمات آن چیزی است که، به وسیله‌ی مهندسان پشتیبانی، از طریق مشاوره و توسعه، برای عیب یابی ها، گسترش محتویات درسی و عرضه‌ی خدمات فنی پشتیبانی در جریان آموزش الکترونیکی به مشتریان عرضه می شود. تا کنون تعریف های متعددی از آموزش الکترونیکی داده شده است که در اینجا به ذکر چند نمونه از آن تعریف ها که این مفهوم را در بر دارد می پردازیم:

الف- آموزش الکترونیکی، نوعی از آموزش است که، در آن استاد و دانشجو از رایانه با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند و به تبادل مطالب درسی می پردازند.ـ

ب- آموزش الکترونیکی عبارت است از، تبادل اطلاعات و داده های درسی از طریق اینترنت که گاهی این دوره های آموزشی به صورت خودآموز بدون معلم نیز طراحی می شوند.ـ

ج- در یکی از مراجع بسیار معتبر تجارت الکترونیکی  در تعریفی جامع از تجارت الکترونیکی آمده است: «تجارت الکترونیکی عبارت است از، خرید، فروش و مبادله کالا، خدمات و پشتیبانی از طریق شبکه های رایانه ای از جمله اینترنت.»ـ

بسیاری از صاحبنظران معتقدند این تعریف جدید، نه تنها فعالیت های جدید تجاری الکترونیکی، بلکه، کاربردهای عمده‌ی دیگری از قبیل: آموزش الکترونیکی، دولت الکترونیکی و پزشکی الکترونیکی را نیز در بر می گیرد. بنابراین با پذیرفتن این تعریف، آموزش الکترونیکی فقط حوزه ای از تجارت الکترونیکی است، که در آن، بجای مبادله کالا و خدمات، اطلاعات و داده های مدرسه ای مبادله می شوند.ـ